วันเสาร์ที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2568

คัมภีร์เลี้ยงผึ้งโพรงไทย (The Ultimate Thai Apis cerana Beekeeping Manual) บทที่03

บทที่ 3 (เวอร์ชันละเอียดที่สุด): การเตรียมกล่องล่อผึ้งโพรงไทย


🔍 ทำไมต้องเตรียมกล่องล่ออย่างละเอียด?

กล่องล่อผึ้งไม่ใช่แค่ “กล่องไม้” ที่เอาไปวางรอผึ้ง แต่ต้อง เตรียมให้เหมือนโพรงไม้ธรรมชาติที่ผึ้งโพรงไทยชอบ เพื่อกระตุ้นให้ผึ้งยอมรับ การทำกล่องไม่ละเอียดอาจทำให้ผึ้งไม่เข้า กล่องเสียเปล่า เสียเวลา และเสียโอกาส


📝 ลำดับขั้นตอนที่ถูกต้องและละเอียดที่สุด


ขั้นตอนที่ 1: การเลือกไม้สำหรับทำกล่อง

เหตุผล: ผึ้งโพรงไทยชอบโพรงไม้เก่า (ไม้เนื้อแข็ง) ที่มีกลิ่นไม้ธรรมชาติ เพราะสัญญาณนี้แปลว่าปลอดภัยและทนทาน

  • เลือกไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้มะค่า ไม้เต็ง ไม้ประดู่ หรือ ไม้บ้านเก่าที่แห้งสนิท

  • หลีกเลี่ยงไม้ใหม่ที่มีกลิ่นแรง (เพราะเรซินหรือสารเคมีจากไม้สดจะทำให้ผึ้งไม่เข้ารัง)


ขั้นตอนที่ 2: การประกอบกล่องอย่างละเอียด

เหตุผล: กล่องต้องแนบสนิท ป้องกันลมและศัตรู แต่มีช่องเข้ารังที่เหมาะสม

  • ขนาดภายในกล่องประมาณ 30x50x30 ซม. (หรือปริมาตร 40–45 ลิตร) ตามธรรมชาติของโพรงที่ผึ้งชอบ

  • ช่องเข้ารังกว้าง 1.2–1.5 ซม. สูงจากพื้นกล่อง 5–10 ซม.

  • ใช้ตะปูหรือสกรูต่อแน่นหนา ตรวจสอบทุกด้านให้เรียบร้อย

  • เหตุผลที่ต้องมีขนาดนี้: ตามงานวิจัย (Winston & Scott, 1984) ผึ้งโพรงไทยเลือกโพรงขนาดกลางที่เก็บความร้อนได้พอดี


ขั้นตอนที่ 3: การอบกล่อง (หรือรมความร้อน)

เหตุผล: การอบกล่องช่วยไล่ความชื้นที่สะสมในเนื้อไม้ ป้องกันเชื้อราและกลิ่นอับที่อาจทำให้ผึ้งรังเกียจ

  • วางกล่องในที่แห้งและอากาศถ่ายเทดี อบแดดจัดติดต่อกัน 3–5 วัน

  • หรือใช้เตารมความร้อน (ที่อุณหภูมิ 50–60°C) ประมาณ 2–3 ชั่วโมง ให้ความร้อนแทรกซึมเนื้อไม้


ขั้นตอนที่ 4: การเผากล่อง (ขั้นตอนสำคัญที่มือใหม่มักพลาด)

เหตุผล: เผากล่องเพื่อขจัดเศษไม้ เสี้ยนไม้ กลิ่นกาวเรซิน และเพื่อให้มีกลิ่นไม้เก่าแบบธรรมชาติ ผึ้งจะรู้สึกว่ากล่องนี้ปลอดภัย

  • ใช้ไฟจากคบเพลิง หรือถ่านไม้แห้ง จุดไฟแล้วหมุนกล่องให้เปลวไฟลนผิวด้านในเบาๆ พอให้เกิดสีไหม้เล็กน้อย (ไม่เผาจนดำไหม้เกินไป)

  • เน้นเผาด้านในกล่อง โดยเฉพาะบริเวณมุมที่มักเป็นที่สะสมเศษไม้

  • หลังเผาใช้แปรงขนอ่อนปัดเขม่าออกให้สะอาด

  • เหตุผลที่ต้องเผาไม่ให้ดำเกินไป: เขม่ามากเกินจะเกาะติดผนัง ทำให้ผึ้งไม่สร้างหวี


ขั้นตอนที่ 5: การทาไขผึ้ง (Wax Coating) อย่างละเอียด

เหตุผล: กลิ่นไขผึ้งเลียนแบบโพรงเก่า บอกผึ้งว่านี่คือรังปลอดภัย พร้อมกระตุ้นให้ผึ้งสร้างหวีเร็วขึ้น

  • ใช้ไขผึ้งแท้บริสุทธิ์ (ประมาณ 10–15 กรัมต่อกล่อง)

  • ละลายไขผึ้งในน้ำร้อนหรือภาชนะโลหะจนเหลว (ไม่ควรใช้ไฟแรงเพื่อไม่ให้ไขไหม้)

  • ใช้แปรงทาไขเบาๆ เฉพาะ เพดานและผนังด้านข้างภายในกล่อง (ไม่ทาพื้น)

  • เหตุผล: การทาเพดานช่วยให้ผึ้งเริ่มสร้างหวีจากด้านบน (ตามพฤติกรรมธรรมชาติ) การทาผนังช่วยกระจายกลิ่นทั่วรัง การไม่ทาพื้นเพราะพื้นจะมีเศษผึ้งและความชื้น


ขั้นตอนที่ 6: การทาฟีโรโมน (Pheromone Application)

เหตุผล: ฟีโรโมนเลียนแบบสัญญาณราชินี บอกผึ้งว่าที่นี่มีผึ้งอยู่แล้ว ปลอดภัย และพร้อมสร้างรัง

  • ใช้ฟีโรโมนราชินีผึ้งโพรงไทยสำเร็จรูป หรือเศษหวีเก่าที่มีรอยราชินี

  • หยดฟีโรโมน 2–3 หยดที่ ช่องเข้ารัง และ ผนังด้านในใกล้ช่องเข้า

  • ทิ้งกล่องไว้ในที่ร่ม 1–2 วันให้กลิ่นกระจายอย่างทั่วถึง ก่อนนำไปตั้งล่อจริง

  • เหตุผลที่ใช้ปริมาณน้อย: กลิ่นแรงเกินไปอาจทำให้ผึ้งรู้สึกไม่ปลอดภัย


ขั้นตอนที่ 7: การตรวจสอบกล่องก่อนนำไปตั้ง

  • ตรวจสอบความแน่นหนา ไม่มีช่องโหว่ ไม่มีเศษไม้หลงเหลือ

  • ตรวจสอบว่ากล่องแห้งสนิทและไม่มีกลิ่นอับหรือเขม่าดำมากเกินไป

  • ตรวจสอบว่ากลิ่นไขผึ้งและฟีโรโมนกระจายดีแล้ว


สรุปลำดับการเตรียมกล่องล่อ (แบบมือใหม่ทำตามได้)

1️⃣ เลือกไม้เนื้อแข็งหรือไม้บ้านเก่าแห้งสนิท
2️⃣ ประกอบกล่องตามขนาดมาตรฐาน 30x50x30 ซม.
3️⃣ อบแดดหรือรมความร้อน 3–5 วัน (หรือเตาอบ)
4️⃣ เผาด้านในกล่องเบาๆ ด้วยคบเพลิงจนเป็นสีไหม้อ่อน
5️⃣ ปัดเศษเขม่าออก
6️⃣ ทาไขผึ้งเฉพาะเพดานและผนังข้างภายใน
7️⃣ ทาฟีโรโมน 2–3 หยดที่ปากรังและผนังข้าง
8️⃣ ทิ้งกล่องพักในที่ร่มให้กลิ่นฟุ้ง 1–2 วัน
9️⃣ ตรวจสอบความเรียบร้อยและนำไปตั้งล่อ


🌟 บทนี้เป็นพื้นฐานสำคัญที่สุดสำหรับมือใหม่ เพื่อให้กล่องล่อดึงดูดผึ้งโพรงไทยจริง!

.


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น